Fischer, dhe 4 dhjetori i largimit te gjermaneve nga Shqiperia

Faleminderit zoti Fischer, që na kujtuat Shqipërinë etno-natyrore!

Nga Ficsher në datën 4 dhjetor, te Elsie me në “fillim të dhjetorit”,  ka pak dallim për largimin e Vermahtit gjerman nga teritori i Shqipërisë së vitit 1944.

Koment-Dossier

Besi Bekteshi

Shumë interesante data e 4 dhjetorit, që doli në shtypin shqiptar në saj të librit, por edhe studimeve të Bernd Fischer, si një nga studiuesit më të rëndësishëm të Shqipërisë dhe historisë së saj. Nga e gjithë biseda, por edhe dokumentacioni në fjalë i sjellë nga Fischer me shkronja të mëdha dhe të evidentuara kryesisht doli data 4 dhjetor, si data e largimit apo tërheqes së Vermahtit gjerman nga Shqipëria. Fischer-i ka dashur të rikthejë edhe një herë kujtesën me anën e “raportit final” të një oficeri të Wermahtit të shkruar nga shkurti i 1945-sës, përpara se Gjermania të kapitullonte. Fischer-i nuk i jep ndonjë rëndësi të madhe, ai mendon të nxjerrë dokumenta dhe jo deduksione, biles thotë se si raporti i gjermanit dhe ai i amerikanëve të cilat e kanë kapur këtë raport, kanë kufizimet e çastit dhe të ideve të kohës. Biles Fischer e bën optimist amerikanin dhe jo optimist gjermanin mbi vazhdimin perendimor të Shqipërisë së asaj kohe, por mbase duhet riparë kjo gjë mbas 60-të vitesh se “kush kishte të drejtë”.

Mirëpo në Shqipëri, kryesisht publiku i gjërë dhe politika nuk para merren me atë çfarë Fischer-i kërkon të sqarojë dhe të thotë, nëpërmjet dokumentave, por me datën....4 dhjetor... e cila është tashmë data e re e “Çlirimit të Shqipërisë” dhe natyrisht do të rihapë polemika. Polemika kryesisht ndër njerzit që akoma nuk kanë mbyllur problemin e vitit 1944-tës në Shqipëri....politikisht!!

Raportin e  “ Vermahtit” e ka të botuar në mënyrën  e tij, kohë më përpara se sa diskutimi i sotëm, studiuesi tjetër i madh dhe shqiptarofolësi fantastik Robert Elsie. Nuk është se nuk është ditur ky raport, por sot bën pështypje për datën 4 dhjetor të largimit të gjermanëve nga vëndi ynë. Ose më mirë të themi qartë, ritirim-tërheqa i Wermahtit gjerman nga Shqipëria...!!  Në punimin e Robert Elsie-t, thuhet në momentin e tillë kështu: Evacuation of Albania

In early December, the Administration Groups began their withdrawal with the troops on an exhausting evacuation through Montenegro and central Bosnia that lasted months and during which many men died. Pra, nuk ka një datë fikse dhe ndoshta Elsie është treguar jo i gatshëm ti hyjë polemikës për datën, por ai thotë.... early December....dhe këtë fillim të largimit të gjermanëve nga Shqipëria kemi vite që e dimë se është i shkruajtur nga një oficer jo shumë i rëndësishëm i Vermahtit gjerman. Nga shkrimi i Elsie-t del qartë përshkrimi i forcave, organizimi, komandat dhe patjetër edhe largimi i gjermanëve në Shqipëri. Del se ishte jo pushtim si në vënde të tjera dhe një administrim si regjencë duke qënë një vënd ndryshe në trajtim nga gjermanët. Ku është problemi?

Problemi është fillimi i dhjetorit si tërheqe e gjermanëve apo më qartë ushtrisë gjermane të pushtimit që sipas tyre “nuk ishte një pushtim” por një futje në tokë shqiptare pa e konsideruar pushtim të vërtetë. Elsie në fakt, shkruan qartë se: In October-November 1944, German forces withdrew from Albania and began their long march through the mountains of Bosnia back to Austria and Germany. The author of this fifty-page report was a member of the so-called Administration Group of the Wehrmacht that carried out various administrative and technical duties during the occupation. He describes the conditions in the country in 1943-1944 as he saw them and provides an overview of the political, administrative and economic situation. This unique report on German-occupied Albania by a Nazi official seems to have been drafted in February or March 1945, i.e. after the withdrawal from the Balkans and only a few weeks before Germany’s capitulation.

         Nga tetor-nëntori 1944-tër forcat gjermane tërhiqen nga Shqipëria dhe filluan marrshimin e tyre të gjatë përmes Bosnjës për të kthyer në Austri dhe Gjermani.....etj etj. Por thuhet edhe kur është bërë edhe drafti i anëtarit të Administration Group of the Wehrmacht, me përshkrimet e tij dhe me rreth 50-të faqe.

Tashmë zoti Fischer shkon më larg dhe nxjerr datën 4 dhjetor, pra nuk thotë “në fillim të dhjetorit, por pikërisht ma katër dhjetor...! E në Shqipëri, sërish fillon polemika në se data e çlirimit duhet tashmë 28-të nëntor, apo 29-të nëntor, apo 4 dhjetor kur shkruan oficeri i Vermahtit gjerman. Normalisht që nuk ka asnjë faj zoti Fischer. Faji është te ne.

Ai vetëm na kujton Shqipërinë etno-natyrore.

Pse?

PO, sepse gjermanët, Vermahti gjerman, këtë teritor shqiptar njohën, administruan, dhe prej tij u tërhoqën. E teritori i tillë është shumë më i madh se sa 28 mijë km katror të Shqipërisë të cilën njohën Enver Hoxha dhe të vetët, kur erdhën në pushtet. Enver Hoxha në Tiranën e çliruar, ku vërtetë është bërë luftë me Vermahtin gjerman, është “ngutur” dhe ka thënë datën “ 28 Nëntor” dhe mbasi atëhere e ka thënë se “ndoshta edhe i ka pëlqyer për ta bashkuar veten me Skënderbeun”, por më vonë, i ka interesuar të thotë 29 Nëntor edhe për hatër të Jugollavëve. Kanë pasur ditën e Repulikës.....Jugosllavët!! Fakti është se ai ka përmëndur si datë çlirimi “lajmin që vinte nga Shkodra se qyteti ishte i lirë”. Por për të gjitha rastet bëhet fjalë për 28 mijë km katror të Shqipërisë, kurse gjermanët dhe administrata prej tyre mbas hyrjes me datën 3 shtator 1943, kanë njohur Shqipërinë teritoriale të tyre, dhe jo atë me 28 mijë km katror.

 Pra gjermanët edhe pse ishin në Tuz të Malit të Zi....ato rregullisht me letra ishin në Shqipëri. Biles ka edhe disa shkrehje pushkësh në pikërisht këtë teritor në 2 dhjetor e deri me datën 3 dhjetor të 1944. Gjermanët dhe oficeri i Vermahtit edhe po të ishin në Prizren normalisht ishin në Shqipëri. Patjetër që tërheqa e tyre fillon në fillim të dhjetorit 1944 dhe nuk e luan topi, po çfarë lidhje ka kjo me “ditën e çlirimit të Shqipërisë” ?

Pra po e përsëris, asnjë historian me dy gram studim, nuk mund të bëjë “conection” me datën e dalë nga Fischer-i për të cilën disi më me kujdes flet qartë edhe Robert Elsie. Dallimi midis tyre është “4 December me In early December”  është praktikisht e njëjta gjë, dhe që është fillimi i tërheqes së Vermahtit nga Shqipëria që kishte njohur Gjermania dhe ai që sot (dje më shumë) historikisht dhe politikisht e konsiderojmë pushtimin gjerman, dhe që patjetër nuk ka qënë ashtu sikundër thotë Elsie ... There was no actual German military administration in Albania. Those officials of the military administration who were working in Albania had duties that were quite different from those in France, Belgium or Serbia. Pra i ndryshëm nga pushtimi-administrimi në Francë, Belgjikë ose edhe në Serbi. Këtë e kanë proklamuar gjermanët, dhe largimi po i tillë ka qënë.  Vermahti në atë kohë, bënte shumë proklamata dhe flet volante dhe në arkivin e Shkodrës ka disa prej tyre, por për të kuptuar mirë situatën dhe për të mos bërë gabime të rënda në histori, kryesisht si i kemi bërë përgjatë 50-të viteve, më duhet të citoj njërën prej tyre e cila është e Komandantit të Ushtrisë Gjermane.

Ajo i drejtohet shqiptarëve dhe unë po citoj, por për etikë jo gjithshka dhe aty thuhet....ushtritë gjermane kanë ardhë vetëm për të mbrojtur vëndin tuaj nga nji okupim inglez dhe ....mbi të ardhmen tuaj politike do të vendosni vetëm ju....por i vetmi rrezik që kërcënon është bolshevizmi...dëboni më parë komunistët....ju shkatërrojnë familjen....ju sjellin mjerimin e urisë....djelmënia shqiptare të mos luftojë për Moskën....mos trazoni ushtrinë gjermane.....Shqiptarë të vërtetë, mos rrini më gjatë në pa vendim?

Jemi miqtë tuaj më të mirë...mos na ngatërroni me italjanë....kujtoni se zmadhimin e Shqipërisë suaj me krahinat më pjellore e keni fituar në vitin 1941 me anën e armëve tona...ne nga Atdheu juaj do të largohemi kryekëput me të përfunduar lufta në favorin tonë.....!!  Pra teritorin e Shqipërisë ato kishin shumë më të madh se sa 28 mijë km katror, që në vitin 1941.

Në fakt, u larguan përpara, por ama deklaronin Shqipërinë e zmadhuar dhe atë Shqipëri që ato realisht njihnin. Kurse Enver Hoxha njihte tjetër kilometrazh dhe tjetër teritor shqiptar në të vërtetë.  Polemikat për datën e çlirimit janë ato politike në Shqipëri, por në fakt kanë  bazë ideologjike dhe atë  botkuptimore të ndryshme me historinë e plotë dhe të saktë. Në fakt, kemi të bëjmë me largimin e gjermanëve apo me ardhjen e partizanëve? Me largim apo me çlirim?

Patjetër që personalisht jam që Shqipëria qartësisht dhe historikisht është çliruar me Kryeqytetin e saj Tiranën. E para, aty është bërë luftë e vërtetë, me shumë të vrarë, me sulm partizan dhe rezistencë e tërheqe të gjermanëve apo Vermahtit. Me shumë forca ushtarake në përgjithësi dhe reparte të mirë organizuara. Pastaj një vënd mund të ketë shumë data çlirimi, sepse mund të ketë më tepër se një pushtim. Kur çlirohet kryeqyteti të ka rënë pushtimi dhe kjo, edhe pse ka trupa në tërheqe në teritor, dhe nuk do të kishte asnjë debat më. Por debati ndizet për teritorin shqiptar dhe Shkodrën...artificialisht... si qyteti i fundit. Po e pranoj se Shkodra është çliruar në 29 nëntor, sepse atëhere kanë hyrë forcat partizane në qytet, por me logjikën e teritorit kishte sërish gjermanë në Shqipërinë 28 mijë km katror, dhe sidomos në atë që ishte teritor shqiptar i administruar nga ajo administratë edhe me shqiptarë në vitin 1944. Ka foto të 29 nëntorit, ka edhe të thëna dhe të stërthëna, por data e çlirimit është vendosur politikisht dhe tani sërish polemizohet politikisht. Në të vërtetë do të thoja një “falemnderit të madhe zotit Fischer” që na kujtoi teritorin shqiptar, ose të banuar me shqiptarë. Patjetër që një pushtim është një pushtim, dhe është i papranueshëm nga do të që të vijë, por edhe teritori është teritor, dhe në vitin 2012-të, në saj edhe të modeleve të reja të gjeopolitikës kemi shumë më tepër teritor shqiptar, të banuar po me shqiptarë, por edhe të administruar politikisht me shqiptarë. Kjo pastaj është shumë më e rëndësishme se Data e Çlirimit të teritorit po themi të vetëm 28 mijë km katror.